పద్యాంశములు

 పద్యభారతి వారు ఎంపిక చేసిన పది అంశములు వీటిలో మీకు నచ్చిన నాల్గు అంశాలతో ఒక్కోదానికి అయిదు పద్యాలను వ్రాయండి.

1.దైవ ప్రార్థనలు

2.  తెలుగు భాషా ఛందస్సు

3.  హేమంత ఋతువు

4 . ప్రపంచ శాంతి

5. పద్య పరిమళం.

6. తెలుగు పెళ్లిళ్లు

7.తెలుగు సినిమా

8.అవధానం -అంశాలు

9.నవరసాలు

10. పద్య భారతి.

1. దైవ ప్రార్థనలు

[24/05, 13:47] Durga Madhuri: 

మేదుర దంతము

మానస మందున మంగళ దాయిని మాతను గొల్చెద మంత్రము తోడను

దీనుల బ్రోచెడి తీయని పల్కుల దేవత; బాధను దీర్పెడి తల్లిని

గానము జేసెద కాంచి నివాసిని కష్టము బాపెడి గౌరిని దల్చెద

భాను రథంబున భాసిలు రేఖగు భ్రామరి దేవిని భక్తిగ నిత్యము

*మేదుర దంతము, 8 భ గణమూలు, 5వ గణము మొదటి అక్షరము యతి*

[24/05, 13:49] Durga Madhuri: 

మానిని

మానస మందున మంగళ దాయిని మాతను గొల్చెద మంత్రముతో

దీనుల బ్రోచెడి తీయని పల్కుల దేవత బాధను దీర్పుననిన్

గానము జేసెద కాంచి నివాసిని! కష్టము బాపెడి గౌరివనిన్

భాను రథంబున భాసిలు రేఖగు భ్రామరి దేవిని భావనతో

మానిని వృత్తము 7, 13, 19 యతి స్థానములు, 7 భ గణములు, ఒక గురువు*

అశ్వగతి

మానస మందున స్కందుని మాతను గొల్చెద నే

దీనుల గాచెడి బాధలు దీర్పెడి తల్లిని నే

గానముఁ జేసెద నిత్యము గౌరిని కీర్తనతోన్

భానురథంబున భాసిలు భ్రామరి నే గొలుతున్

*పద్మనాభ వృత్తము: 7 తగణములపై 2 గురువులు, 5వ గణము మొదటి అక్షరము యతి*

శ్రీమాత నీనీడ మాకిమ్మ మాయమ్మ! ఛిద్రూపి! నీ దివ్య నామంబె గాచున్

ప్రేమార నీదృష్టి మాపైకి సారించు  వింధ్యాద్రి పైనుండి! ముల్లోక పూజ్యా

గ్రామంబు లందుండి నిత్యంబు రక్షించి కామ్యంబు లన్ దీర్పు వేల్పంచు మమ్మున్

శ్రీమంతులన్ జేయు సౌభాగ్య రూపంబు! సేవించు భాగ్యమ్ము నందించుమమ్మా

స్రగ్విణీ

తల్లి!నే నెప్పుడున్ దల్తునిన్ భక్తిగన్

మల్లెలే యల్లెదన్ మాలగా బేర్మితోన్

బల్లవించున్ సదా భక్తి పాటల్ మదిన్

జల్లగా జూడుమా శాంభవీ! మమ్మిటన్

పద్య పరిమళము

[30/07, 12:55] Durga Madhuri: 

1. *ఆట వెలది*

తెనుగు భాష నందె తీయనౌ పద్యముఁ

గలదు! చదివినంత గలుగు మదిని

హర్షమెపుడు! గణము యతులు ప్రాసను గూర్చి 

ఛంద మనుసరించి! సాగ వలయు

2.

[30/07, 15:47] Durga Madhuri: 

2. *తేటగీతి*

తొమ్మిదవ శతాబ్దమునది తొలుత దొఱికె

శాసనమ్మున తరువోజ ఛంద పలుకు

యుద్ధమల్లుకాలమున నిబద్ధమాయె

నైదు సీస పద్యమ్ములు! నందె మనకు

3.

[31/07, 12:58] Durga Madhuri: 

3. *తేటగీతి*

వృత్తపద్యములు దొఱకె వేల యేండ్ల

నాడె! కామసానుల శాసనమ్మునందు

జూడ దెనుఁగున పద్యము జాడఁ అగణ

ఘనచరితగలదని! పూర్వ కథలు దెలిపె

4.

[02/08, 09:26] Durga Madhuri: 

4. *తేటగీతి*

శృతి లయలతోడ గానము చేయునట్లు

నొక సరళ రీతిన నడుచును కవనములు

పద్య మునకు ఛందమనెడి ప్రక్రియ యొక

అందమును గలిగించెడి యమృతపాణి!

5.

[02/08, 09:26] Durga Madhuri: 

5. *హరిగతి రగడ*

భక్తకవీశుడు పోతన వ్రాసెడి పద్యము పూరణ సేయుట కొఱఁకను

రక్తిగ పుడమికి వచ్చెను యారఘు రాముడు స్వయముగ! గావున గోరను

ముక్తిని! దెనుఁగను భాషను నేర్చెడి బుద్ధిని మాత్రము నిమ్మని! అమ్మను!

శక్తిని వేడెద! నిత్యము పద్యము చదివెడి వరమును యొసగిన చాలును!

తెలుగు భాషా ఛందస్సు

1. ఆటవెలది

పాదములకునుండు పద్యలక్షణములు
దెలుపు శాస్త్ర మదియె! తేనెలూరు!
ఛందపరిమళమ్ము సన్నజాజికి మల్లె
వోలె నల్లుకొనుచు! నేలె సతము

2. ఆటవెలది

దెనుఁగు భాష సాహితీ ప్రక్రియను! జూడ!
యతులు ప్రాస తోడ! యలరుచుండు!
వదల కూడదిట్టి బంగరు సంపద!
భాషయందమపుడె! పరిఢవిల్లు

3. ఆటవెలది

ఐదు పదుల నుండు అక్షరమాలను
ఖైదు చేయవచ్చు కైతలందు
ఛంద శాస్త్రమునకు జతను జేరి వెలుగు
పద్య నామమంది! హృద్యమగును

4. ఉత్సాహము

తేట దెనుఁగు భాష జూడ తేనెలూరు దీయగన్

తేటగీతి గణము లందు దినకరసుర రాజు లన్

యాటవెలది నందు గూడ యార్క యింద్ర ములనిటన్

బాట వోలె గూర్చినంత బల్లవించు పద్యమే

5. తేటగీతి

తేట దెనుఁగున ఛందముతీపి వనరు
పద్యమునకు సొగసునిది పంచి యలరు
గురువు లఘువు తోడ గణముగూర్చ వలయు!
ప్రాస లుయతులు తోడుగపల్లవించు

విశ్వశాంతి

5.  ఆటవెలది

జనన మరణ ములనుచక్రమునందున
చింత పడుచు తిరుగు జీవులకును
పగలు పంతములనుసెగలు మోయగ నేల
కసిని విడచి నంతగలుగు కలిమి

4. ఉత్సాహము

విశ్వశాంతి కొఱకు సలుపువేరు యత్న మేలనో
యీశ్వరుండు యొక్కడనుచుహృదయమందు నిల్పుచున్
విశ్వసించినంత దక్కువిజయపథము సర్వదా
శాశ్వతముగ ధరణిపైనశాంతి నిలుచు! సత్యమే

3.

ఉత్సాహము

నీరు నిప్పు గాలి నేల నింగి దారి జూపురా
కారు మబ్బు మధ్య మెఱయు కాంతి వోలె మెలగరా
దారి తప్పు దీనులకును దన్నుగా నిలువుమయా
ధీరుఁడౌదువపుడె నీవు తేనె వోలె పలుకుమా

2.

పోరు పొక్కు మఱిచి సతము పొందు గోరు మేలయా

వేరు భావమెపుడు లేక విఱుపు మాట వీడుమా

చేరువైన చెలిమి నెపుడు చీదరించబోకుమా

భారమౌను బ్రతుకు పరుల బాధ పెట్టినంతనే

1.

ఆటవెలది

సాటి వారి పట్ల సానుభూతి గలిగి
మసలు కొనుట మేలు మర్త్యులకును
కష్టమెవరి దైన కలిసి గెలువవచ్చు
జగతి సత్యమిదియె జయముఁ గూర్చు

పద్య భారతి

 * ఉత్సాహము: 7 సూర్య గణములు, 1 గురువు, ప్రాస కలదు, యతి 5వ గణము మొదటి అక్షరము*

అరుణ కాంతి వేళ నతఁడు నామె చేయి పట్టి నీ

బరువు బాధ్యతలను మోయుఁ బంధమౌదు ననుచు తా

విరహ మింక తాళలేక వేడుచుంటి నిన్నిటన్

సరస మాడుకుంటు తెలిపె సఖుడు మదిని వలపు తోన్

*తొలకరి వర్షం*

*కందము*

తొలకరి చినుకుల్ కుఱియగ

నిలపై  నిండెను చెరువులు నింపుగ జూడన్

పొలముల పంటలు పండెన్

బలిమిగ; హాలికులకెల్ల ఫలములుఁ బంచెన్

*చంపకమాల*

*న, జ, భ, జ, జ, ర 11వ అక్షరము యతి,  ప్రాస యుండును, ప్రాసయతి చెల్లదు*

సురమునిపూజ్య! మాగృహముఁ శోభల నింపె మడి భాగ్యదాయివే!

సరసిరుహాక్షి! లోకముల చల్లగ జూచెడి నీకు మ్రొక్కినన్

త్వరిత ఫలంబు లందునని భక్తుల నమ్మిక; కల్పవల్లివై

వరములనిచ్చు వేల్పువని వందనమిచ్చెద తల్లి! నీకివే

*మత్తకోకిల*

*ర, స, జ, జ, భ, ర 11వ అక్షరము యతి,  ప్రాస యుండును, ప్రాసయతి చెల్లదు*

శౌరివై రణమం దునిల్చె డిశక్తి వేయసు రాంతకీ

వేరు మాటలెఱుంగనమ్మిట వేల్పు వైనను గావుమా

గోరినంతనె భక్తులందరి గోర్కెలన్నియు దీర్పుమా

వారిజాక్షి! కపర్థిపత్ని! దవాగ్ని నేత్ర! ప్రణామముల్

*చిత్రము*

*మంగళ గీతి: 4 ఇంద్రగణములు, 4 పాదములు, ప్రాస ఐచ్ఛికము, యతి 3వ గణము మొదటి అక్షరము*

రక్తముఁ బీల్చెడి రక్కసి జూడరే

రసము వోలె దలచి ద్రాగుచుండె మదమున్

జీవుల బాధించి చిరునగవులు చిందు

గుణమెటుల హితమగునిలన్ దెలియదాయె

*పంచ చామరము*

4 పాదములు, ప్రాస గలదు,

జ, ర, జ, ర, జ, గ గణములు, లేదా 8 వ గణములు, యతి 10వ అక్షరము

*బాల్య జ్ఞాపకములు*

*పంచ చామరము*

సదా భయంబు తోడ నేను సాగినాను ముందుగా

మదిన్ భయమ్ము మెండుగాగ మాటరాక యుండగా

గదాధరుండుఁ నాంజనేయుఁ గాయు దైవముండగా

కుదేలు గావుటింక మాను కొమ్మటంచు మాతయే

వచించి ధైర్యమిచ్చు పల్కె బాగుగాను ప్రేమగన్

రచించు మమ్మ రామ బంటు లక్షణంబులన్నియున్

కచేరి చేసి నంత భక్తిగాను దేవదేవునిన్

కుచింతలన్ని పారిపోవు; గోర్కెలెల్ల దీరునే

పద్య భారతి 3వ పరీక్షకు

పంచచామరము

వచించి ధైర్యమిచ్చు పల్కె బాగుగాను ప్రేమగన్
రచించు మమ్మ రామ బంటు లక్షణంబులన్నియున్
కచేరి చేసి నంత భక్తిగాను దేవదేవునిన్
కుచింతలన్ని పారిపోవు; గోర్కెలెల్ల దీరునే

పంచచామరము

సదా భయంబు తోడ నేను సాగినాను ముందుగా
మదిన్ భయమ్ము మెండుగాగ మాటరాక యుండగా
గదాధరుండుఁ నాంజనేయుఁ గాయు దైవముండగా
కుదేలు గావుటింక మాను కొమ్మటంచు మాతయే

చంపకమాల

సురము నిపూజ్య! మాగృహ ముఁశోభ లనింపె డిభాగ్య దాయివే
సరసి రుహాక్షిలోకము లచల్ల గజూచె డినీకు మ్రొక్కినన్
త్వరిత ఫలంబు లందున నిభక్తు లనమ్మి కకల్ప వల్లివై
వరము లనిచ్చు వేల్పువ నివంద నమిచ్చె దతల్లి నీకివే

తోపెల్ల ఉషా కౌమారీ సీతకు కళ్యాణమున అక్షర మాల

ఆటవెలది

పద్య విద్య నేర్పుబాలశర్మ సుతకు
పెండ్లి వేడుకండి! పిన్న పెద్ద
జేరి పందిరింట సీతా హవీషులఁ
తోడ నందరాడి పాడరండి!

ఆటవెలది

పద్మనాభునకటపౌత్రిగ జనియించి
నాఱసింహునికిటనవవధువుగ
యడుగిడెడి శుభ సమయమున చిందించుమా
తఱగని నగవులనుతరుణి! సీత

తేటగీతి

ఉషకు నాడపడుచు జూడనుషయె! లీల
గనగ చివుకుల వారింటికన్న బిడ్డ
వోలె కోడలి పై మల్లెపూలవాన
కురియు భాగ్యము గలుగుత! గురుసుతకట

తేటగీతి

చివుకుల గృహమున వెలుగు సిరుల దివ్వె
చింత యన్నదెఱుఁగకుండ చిరుఁ నగవుల
తోటి వరుడు హవీషుకు తోడు యగుచు
వర్థిలవలెను నూరేండ్ల పంటగాను

కందం

వాణిజ్య శాస్త్ర మందున
రాణించవలెను సతతము ప్రప్రథమమ్మౌ
శ్రేణిన నిలువవలయు పూ
బోణి! విజయసీమ నందిముదమొందవలెన్