Saturday, June 12, 2021

అక్కర పద్యములు

 

అక్కరలు జాతి పద్యములు. ఇవి ఐదు విధములు.

మహాక్కర , మధ్యాక్కర , మధురాక్కర , అంతరాక్కర , అల్పాక్కర

మహాక్కర లొ పాదానికి ఏడు గణాలు ఉండును. మహాక్కర నుండి అల్పాక్కర కు వచ్చేటప్పటికి పాదానికి ఒకో గణము తగ్గుతూ అల్పాక్కరలొ మూడు గణాలు మాత్రమే ఉండును. మధ్యాక్కరకు తప్ప మిగిలిన అక్కరలకు పాదము చివరిలొ చంద్ర గణము రావలెన్ననియము ఉన్నది. అక్కర లలొ సూర్య గణము లేని అక్కర అల్పాక్కర, అదేవిధముగా చంద్ర గణము పాదాంతములొలేని అక్కర మధ్యాక్కర.
ఈ పద్యాల గురించి విపులం గా తర్వాతి పోస్టింగు లలో తెలుసుకుందాము.


మహాక్కర పద్య లక్షణములు

  1. జాతి(అక్కరలు) రకానికి చెందినది
  2. 21 నుండి 28 అక్షరములు ఉండును.
  3. 4 పాదములు ఉండును.
  4. ప్రాస నియమం కలదు
  5. ప్రతి పాదమునందు 5 వ గణము యొక్క మొదటి అక్షరము యతి స్థానము
  6. ప్రతి పాదమునందు ఒక సూర్య , ఐదు ఇంద్ర , ఒక చంద్ర గణములుండును.

మధ్యాక్కర పద్య లక్షణములు

  1. జాతి(అక్కరలు) రకానికి చెందినది
  2. 16 నుండి 22 అక్షరములు ఉండును.
  3. 4 పాదములు ఉండును.
  4. ప్రాస నియమం కలదు
  5. ప్రతి పాదమునందు 4 వ గణము యొక్క మొదటి అక్షరము యతి స్థానము
  6. ప్రతి పాదమునందు రెండు ఇంద్ర , ఒక సూర్య , రెండు ఇంద్ర , ఒక సూర్య గణములుండును.



మధురాక్కర పద్య లక్షణములు

  1. జాతి(అక్కరలు) రకానికి చెందినది
  2. 15 నుండి 20 అక్షరములు ఉండును.
  3. 4 పాదములు ఉండును.
  4. ప్రాస నియమం కలదు
  5. ప్రతి పాదమునందు 4 వ గణము యొక్క మొదటి అక్షరము యతి స్థానము
  6. ప్రతి పాదమునందు ఒక సూర్య , మూడు ఇంద్ర , ఒక చంద్ర గణములుండును.


అంతరాక్కర పద్య లక్షణములు

  1. జాతి(అక్కరలు) రకానికి చెందినది
  2. 12 నుండి 16 అక్షరములు ఉండును.
  3. 4 పాదములు ఉండును.
  4. ప్రాస నియమం కలదు
  5. ప్రతి పాదమునందు 3 వ గణము యొక్క చివరి అక్షరము యతి స్థానము
  6. ప్రతి పాదమునందు ఒక సూర్య , రెండు ఇంద్ర , ఒక చంద్ర గణములుండును.

అల్పాక్కర పద్య లక్షణములు

  1. జాతి(అక్కరలు) రకానికి చెందినది
  2. 10 నుండి 13 అక్షరములు ఉండును.
  3. 4 పాదములు ఉండును.
  4. ప్రాస నియమం కలదు
  5. ప్రతి పాదమునందు 3 వ గణము యొక్క మొదటి అక్షరము యతి స్థానము
  6. ప్రతి పాదమునందు రెండు ఇంద్ర , ఒక చంద్ర గణములుండును.


చంద్ర గణములు

ఇది మన గురువు గారు ఇచ్చిన పాఠం:


చంద్రగణములు 14. ఇవిఅక్కరలుమొదలైనపద్యాలలోమాత్రమేవస్తాయి.వీటిఉపయొగంఆసందర్భంవచ్చినప్పుడుప్రస్తావిస్తాను.

నగగ, నహ, సలా, భల, భగురు, మలఘు, సవ, సహ, తల,రల,నవ,నలల, రగురు,తగ.

ఈవరుసకంఠతాపట్టినగుర్తుండును. మొత్తంపద్యంఅయితేఇంకామంచిది.

నగగ, = నగణంమీద 2 గురువులు IIIUU కమలనాభా!

నహ/నగల, = నగణంమీదహగణంఅంటే IIIUI కమఠరూప!

నవ/నలగ, = నగణంమీదవగణంఅంటే IIIIU గజవరదా ! 

నలల, = నగణంమీద 2 లఘువులుఅంటే IIIII అహిశయన ! ( 5లఘువులు)

సలా, = సగణంమీద 2 లఘువులుఅంటే IIUII అసురాంతక!

సవ/సలగ, = సగణంమీదవగణంఅంటే IIUIU భువనేశ్వరా ! ( రగణంముందు 2 లఘువులు)

సహ/సగల, = సగణంమీదహగణంఅంటే IIUUI అఘవిద్వేషి ! 

భల, = భగణంమీద 1 లఘువుఅంటే UIII అద్రిధర!

భగురు,= భగణంమీద 1 గురువుఅంటే UIIU భద్రయశా! ( సగణంముందుగురువుచేర్చినా)

మలఘు,= మగణంమీద 1 లఘువుఅంటే UUUI అంభోజాక్ష ! 

తల, = తగణంమీద 1 లఘువుఅంటే UUII పీతాంబర ! 

తగ. = తగణంమీద 1 గురువుఅంటే UUIUపద్మావతీ !

రల, = రగణంమీద 1 లఘువుఅంటే UIUI కైటభారి ! 

రగురు, = రగణంమీద 1 గురువుఅంటే UIUU దేవరాజా ! 


నగగ, నహ, సలా, భల, భగురు, మలఘు,సవ, సహ, తల,రల,నవ,నలల, రగురు,తగ.


నగణ గల లినులు, సలము నలము నగము

భరత లింద్రులు, మలఘు భగురు భల రల

నలల తల సలా సహ నహ నగగ తగురు

నవ సవ రగురు లిందు గణములు కృష్ణ !


12 June 2021 Saturday Lessons

 చంద్ర గణములు

భల = UIII

భగరు = UIIU

తల = UUII

తగ = UUIU

మలఘ = UUUI

నలల = IIIII

నగగ = IIIUU

నవ = IIIIU

సహ = IIIUI

సవ = IIUIU

సగగ = IIUUU

నహ = IIIUI

రగురు = UIUU

నల = IIII