Monday, September 18, 2023

మగువ మహరాణి కవితా వేడుక శ్రావణ మాస ఆరాధన:

మగువ మహరాణి కవితా వేడుక


శ్రావణ మాస ఆరాధన:


ఇరువంటి (సోమరాజు) మాధురీ దేవి [నాగిని]


క్రమసంఖ్య: 1 - 18


*1*


సురనుత! లక్ష్మి! యిద్ధరికి శోభను గూర్చు శుభాంగి! యంబుజా

కరముల పట్టి యందముగ కాంచన పద్మము లెల్ల ధారగన్

సిరులను మాకొసంగు సఖి! శ్రీహరి వెంట పఱుంగిడేవు యీ

ధరణిన భక్తబృందముకు ధైర్యము నీయగ పద్మసుందరీ



*2*:


పలికెద నీదు మాతృ హృది భక్తజనాళికి పంచు పేర్మి నే

దలచెద నా మనస్సున కృతజ్ఞత నిండగ మూసి కన్నులున్

పిలచెద తల్లి కష్టములు భీతిలచేయగ నమ్మి యంబికా

యలుసుగ చూడబోకు నను! నాపద గాచుమ పద్మ సుందరీ


*3*:

శూలముఁ బట్టి యుద్ధమున జోరుగ సాగి మదమ్మునూగు యా

డోలుని మట్టుబెట్టి నిను డోలికలందున నిల్పుకొందునే

మాలతి నీయశస్సుకు సమానము నీ ధర నందు లేదు మా

వేలుపు నీవు గైకొని నివేదన గాచుమ! పద్మ సుందరీ


*4*:

కాలుని పాశమీ యిలను కాష్టము వోలెను మండు చుండగన్

పాలక వర్గముల్ తమ పంతము వీడవు వైరి మూకలున్

వ్రాలును దాటి హద్దులు! జవానులు ప్రాణము లెక్క సేయకన్

హేలను పంచు సైనికుల నెన్నడు వీడకు పద్మ సుందరీ


*5*:

సూక్ష్మపు వానివైన యును జోగుచు పోరును సల్పుచుందురే

లక్ష్మి! సమృద్ధి వృద్ధిని గొని ప్రజ్ఞను సాగరదేలనో జనుల్

పక్ష్మము పాటు వీడినను పంతము మేలును గల్గునీ

సూక్ష్మమునే గ్రహింపకయు శోకము నుందురు పద్మ సుందరీ


*6*:

వర్తనమందు ద్వందమును బట్టి సమస్యలు దెచ్చుచుందురే

కీర్తి యశస్సు కోసమని కీడును చేయుచు బాహ్యమందు నన్

నర్తనమాడుచుందురుగ నమ్మిన వాఱిని ముంచి పైన తా

మార్తిగ నుండుచుందురట హాయిగ నుందురు పద్మ సుందరీ


*7*:

బాలుర విద్య చూడ బహు పాట్లను మ్రోయుచు నీరు గారెనే

వ్రాలగ వెన్నుపూసలు సవాలుగ మారగ వంగిపోవుచున్

పీలగ శక్తి జారగ వివేకము శూన్యము గాగ నిత్యమున్

తేలుచు నుండి నంతిమము దీనత నొందిరి పద్మ సుందరీ


*8*:

చేనుకు పట్టె చీడలు సుశిక్షితులెవ్వఱు రైతు వర్గమున్

మేనుల కష్టపెట్టినను మేలును గూర్చు విధమ్మెఱుంగకన్

పానము తీసికొంటిరిల; ప్రార్థన నీకిదె ధాన్య లక్ష్మి మా

దీనత దీయు దేవతవు దీవెన లీయుమ పద్మ సుందరీ


*9*:

భార్గవి! తండ్రి శాపమును పట్టిన నీమము నేగిపోవగన్

స్వర్గము వీడి! పేదరిక భారము యింద్రుని క్రుంగదీయగన్

మార్గము వేఱు తోౘక సమస్యను ద్రుంౘ! వేడెనింద్రుడే

నిర్గుణ రూపుడౌ హరిని! నీదయ కోసము పద్మ సుందరీ


*10*:

సంద్రపు లోతునున్న సిరి జాడను గైకొన చిల్కి పాలనే

కేంద్రపు స్థానమందు తమ కీలకమౌ గిరి నిల్పి దీక్షగన్

యింద్రుడు వొందె సంతసపు హేలలదేమన కామధేనువున్

చంద్రుడు నీవు దక్కె! తప సంపద లోటుయు దీరిపోయెనే


*11*:


కపటము కుళ్ళు వంచనయు కల్మష బుద్ధులు తోటి వాఱిపై

యపప్రద మోపి హర్షమున యాడుచు శిష్టుల బాధ పెట్టుటన్

తపముగ జేయుచుండుట ధాత్రిన మ్రింగగ ధర్మ బోధలన్

శపథము పూని గాచు ధర సత్యము! యశోక! పద్మ సుందరీ


*12*:

Thursday, February 2, 2023

హనుమ శతకము

28. గగన సీమలదురు గర్జన నీది వినిన!

గాని మౌన యోగి! జ్ఞాని నీవుఁ!

ననువుఁ గాని చోట యసలు పలుకబోవుఁ!

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

27. మోహమసలు లేక మోక్షమందెడి వీలు

గలిగి యుండి గూడ నిలను గాచి

వెలుగు నింపుటకును వెలసిన కారుణ్య!

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

26. సంద్రమంత దాటు శక్తి యుండియు గూడ

వినయ గుణముఁ జూపు విజ్ఞత గల

సూక్ష్మబుద్ధి నీది! శోభాయమాన! యో

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

25. మాత జాడ పట్టి మనసు శాంత పరచి

రామ సేవ జేయు లక్ష్య సిద్ధి

మొదలు పెట్టినావుఁ! పుణ్య చరితుడవో

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

24. జన్మ జాతి చూడ! చరియించు వనమందు

నీదు వాసమేమొ నిర్మలముఁగ

భక్త హృదయమందు! భగవంతుడవుఁ నీవుఁ!

హనుమ రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

23. పిన్న వయసు లోనె పెను యాపదను దాటి

శాశ్వతముఁగ ధరను శ్వాసనంది

మార్గదర్శకునిగ మాకు నిలచినావుఁ!

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

22. నాఱసింహ క్షేత్ర నాయకుండవుఁ నీవుఁ

పంచముఖములందు పట్టుకొనుచు

రెండు రూపములను మెండుఁగా దీవించు

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు


21. నీవు తోడు మాకు లేకున్న యో దేవ!

పేర్మి తరిగి పోవుఁ! పెద్ద లోటు!

నిన్ను విడచు తలపు నే చేయలేనయ్య

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

20. ఒక్క మారు స్వామి! యుర్వి నందునేము

రామ రామ యనిన! లక్ష్య సిద్ధి

పూని! గాచు సులభ మోక్ష ప్రదాత! యో

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

19.  నిన్ను గాంచి మనసు నిలచేను నిత్యంబు!

ధైర్యమంది! దేవ! ధర్మ పోష!

యగ్ని కాల్చనట్టి! యాద్యంత రహితుడ!

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

18. రామ కథను నడిపి స్వామి భక్తిని చాటి

త్యాగనిరతి యనెడి దారి నడచి

శక్తి యుక్తి తోడ సతతమ్ము మెలిగేటి

హనుమ రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

17. భక్తునిగ మొదలిడి పయనమ్ము! మారుతి!

దేవదేవువై విధిని లిఖించు

బ్రహ్మ పదవి నంది భవిత నిర్మించేవు

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

16. పుడమి యంత నిండు పున్నమి వలె నీదు

వెలుగు పంచి మాకు వెచ్చనిదగు

నీదు స్పర్శనొసగు నిర్మల మూర్తివి!

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

15. ఆపదంటు వేళనాదుకొంటివి నన్ను!

భయము మదిని సోకి! పాహి యనక

నేను నిలచి యున్న! నీ దయ నొసగిన

హనుమ రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు

14. మేము మరచి యున్న! స్వామి నీవు యెపుడు

వదలవయ్య మమ్ము! పవన పుత్ర!

ఋజువులెన్నొ గలవు! నిజము నా నమ్మిక!

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

13. నాటకమ్ము లాడు నయవంచకులు జేరి

బూటకములు జేసి! పూయు విషము

వాని నుండి గాచు వాయునందన! మమ్ము!

హనుమ రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు

12. తెలివి లేదు మాకు! తెలిసి గోతులు దీయు

జనులు చుట్టు నిలచె! జరిగెనయ్య

మోసములు హతవిథి! నీ సమక్షము నిమ్మ!

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు

11. కనులు గప్పి నిజము కాననీయక దాచి

మాటలాడు వాఱు తూట సమము

వాని చెఱలు దీసి పాలించుమా మమ్ము!

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు

10. పూర్వ జన్మ పాప పుణ్య గణన లేల

నిన్ను నమ్మినంత నిలుచు గతులు

నిజము లన్ని దెలియు నిందించు వాఱికి

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు

9. స్వంత కీర్తి కొఱకు వంచించి యింటిని

సాగుచుండువాడుఁ యాగడెపుఁడుఁ

నట్టి వాని చెంత యధమమే బ్రతుకులు

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు


8. బాలురైన వారిపైననూ లేదయ

జాలి గుణము దుష్ట గాలికెపుడుఁ

నీవు గూడ నిలకు రావు యెటుల యింక

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు

7. ధర్మ పథము నున్న మర్మము చూపించి

మాయ చేసి తుదకు వేయు కాటు!

నట్టి వాఱి నుంచి ననునిత్యమూ మాకు

హనుమ రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు

6. నింద వేసి జనులు బొందిని దీసి

తృప్తిగ నుండునంట! తృష్ణ దీరి!

ఎదురు నిలచి పొడచు ఎత్తు చూపరు వీరు

హనుమ రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు

1. భయము కలిగెనేని నయముగ దీర్చెడి

దైవమీవు ననుచు దలచుచుంటి

జ్ఞానహీనూ తప్పు గాచి గాపాడవే

హనుమ రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

2. బుద్ధి పూర్వకముగ పొడుచుచుండు జనులు

వాని పట్ల జాలి వలదు వలదు

నమ్మి ముంచు వాని నా చెంత రానీకు

హనుమ రక్ష నీవె! వినుఁమ మొఱలు

3. అండ నీవె గాద! అంజనా పుత్ర! యే

దండ వేయలేను! కొండలైన

పిండి జేయగలవుఁ వేదనల్ బాపూమో

హనుమ రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు

4. ఎంత సహనమైన ఎగిరి పోవును గాద

యింత స్థాయి చిక్కులెదురు యీద

శక్తి లేదు మాకు! యుక్తి నీది యొసగు

హనుమ! రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు

5.

గాయమెంతదైన యాయువు మిగులును

కాయము దరుగు మనసు కష్ట పడిన

తనువు వద్దు యనెడి జనులను గాచుమో

హనుమ రక్ష నీవె! వినుమ మొఱలు

Saturday, November 5, 2022

కవిశ్రీ గారిపై

శార్దూలవిక్రీడితము

వాత్సల్యమ్మును బాల్యమందె కరవై పాట్లెన్నొ జూచేను; యే
మాత్సర్యమ్మను జేరనీకనె సదా మౌనమ్ముగా ధ్యానులై
యుత్సాహమ్ముగ తా రచించె తను కావ్యోధ్యాయి గాకున్ననూ
సత్సంతోషమొసంగె కన్న కలలే సాకారమాయేనికన్

మత్తేభవిక్రీడితము

కవితా నామము పెట్టి పుత్రికకు సత్కార్యమ్ము గావించిరే
భువి పై వేరగు దేశమందు దిగి యే భోగమ్ము నాశించకన్
శివునిన్ భక్తిగ నిత్యమున్ గొలుచుచున్ క్షేమమ్ముగా జేరి తా
చివురై పూచెను పద్య రంగమున నిక్షేపమ్ముగా సాగుచున్

ఉత్పలమాల

పిన్న వయస్సునందె తన విద్య ప్రదర్శన జేసి నాటికల్
వన్నె రచించుచున్ కళను పట్టియు ముందుకు దూకుచుండె తా
సున్నిత మైన తత్త్వముకు జోడిగ నుండు ఘనుండు కాసులన్
మిన్నగ దల్వబోక చనె మేలుగ చక్కగ భారతావనిన్

మత్తేభవిక్రీడితము

కవితా నామము పెట్టి పుత్రికకు సత్కార్యమ్ము గావించిరే
భువి పై వేరగు దేశమందు దిగి యే భోగమ్ము నాశించకే
శివునిన్ భక్తిగ నిత్యమున్ గొలుచుచున్ క్షేమమ్ముగా జేరి తా
చివురై పూచెను పద్య రంగమున నిక్షేపమ్ముగా సాగుచున్


ఉత్పలమాల 

కష్టములెన్నియో పడిరి కాల పరీక్షలు దాటినారహో
నిష్టగ నిల్చి సత్యమను నీమముతో పయనమ్ము జేయుచున్
స్పష్టముగా మనోరథపు వాంఛగు చక్కని పద్యమాలికల్
వృష్టిగ వ్రాసి ముందుకిక ప్రీతిగ సాగుచు వృద్ధినందెనే

ఉత్పలమాల 

దేవులపల్లి వారి కృపఁ తీయని పద్యములల్లు శక్తితోన్
తా విలువైన నీతులను ధారగ వ్రాసిరి వంద సంఖ్యతో
భావి తరమ్ముఁవారు తగు పద్ధతిలో నడచేందుకై భళా
యీ విధమా కవీశ్వరులు నీ ధరపై కవిశ్రీగ మారిరే

Tuesday, September 27, 2022

శుభకృత్ దసరాకు

 [18/09, 17:46] Durga Madhuri: విజయదశమి కవిత్వం నకు:


ఆటవెలఁది


కనులు దెఱువగానె కలువ ఱేడు శిరముఁ

పరివృతము గలిగిన వ్యాఘ్ర రూఢ

యయిన దుర్గ రూపమగుపడు నట్లుగ

నిదుఱ లేచి జూచి కదులు నేను


యే రీతిన నిను గొలిచెద

నారీ రత్నమ! రవి శశి నయనా! హిమజా

నీ రాకనూ గోరుచు నే

మారామును జేసెద మఱి! మాతా గనుమా


కందము


బాల్యము నుండియె ౘల్లని

తుల్యము లేనట్టి నగవుల దుర్గను దలతున్

ఖల్యుల దఱిమెడి నారిని

శల్యపు గుణముల దయగల జననీ ప్రణతుల్


కందము


అంబకు హారతి లిడరే

సంబరము మదులను నింప ౘక్కగ మనకై

యంబరము వలె సతము తా

శంబరు జంపిన హిమజకు జననికి మదిలో


కందము


దుర్గము నందున వెలసిన

భర్గుని పత్నికి విజయకు భవితకు మేలౌ

మార్గము జూపెడి జననికి

స్వర్గము గోరక నడుగరె సాన్నిధ్యమునే


 మేదురదంతము


రక్కసి మూకల జంపిన నాయకి రక్షణ మాకని నేనిట నిత్యము

ౘక్కగ నమ్మితి! శ్రీగిరి నందున సాక్షిగణేశుని మాతను దల్చితి

మక్కువ మీరగ! కష్టము ద్రోలుచు మమ్ముల గాచుచు నిందలు పోయెడి

యక్కఱ దీర్చిన చాలని గోరుచు హారతి నిచ్చెద నంబకు! నిత్యము


నా ఈ పద్యములు పూర్తిగా నావేననీ, దేనికీ నకలూ, కాపీ, అనుసరణా, అనుకరణలు కావనీ, ఎవ్వఱనూ ఉద్దేశ్యించినవి కావనీ, ఎక్కడా ప్రచురింౘ బడలేదనీ హామీ ఇస్తున్నాను.



నా వివరమ్ములు:


పేరు: మాధురి దేవి సోమరాజు

కలం పేరు: నాగిని

ఊరు: హైదరాబాద్

చరవాణి: 9963998955 / 9618334794

[22/09, 22:51] Durga Madhuri: *వాగ్దేవీ కళా పీఠము, విజయవాడ కవన వేదిక వారు నిర్వహిస్తున్న*


*నమో దుర్గ* కవితా పోటీలను పురస్కరించుకొని, నా గీత మాలిక.


******************************


జగములు కరుణించు జనయిత్రీ

అసురుల వధియించు జగజ్జేతా ॥2॥


ఫలములనడుగము మా భవ హరిణీ

నిను నుతియించుటయే వరమమ్మా ॥2॥ ॥ జగములు॥


అండగ నీవున్నా హర్షమటా

పండును మా పంటా ప్రసన్నాక్షీ ॥2॥ ॥జగములు॥


శివునికి సతివీవూ ఛిద్రూపీ

గజముఖ షణ్ముఖుల శ్రీ మాతా ॥2॥ ॥జగముల॥


మురిసితి నాతల్లి ముగ్ధా వదనా

నీ మోమున నగవుల గని! నీల వదనా ॥2॥ ॥జగముల॥


సింహము పైనున్న నిను గాంచీ

భయమే రాదేలా! భక్తిని నమ్మంగ! మా తల్లీ ॥2॥ ॥ జగముల ॥


చంద్రుని కళలన్నీ నీవేగా శశి వదనా

ఇంద్రుని పై కరుణా నీదేగా ॥2॥ ॥జగముల॥


కనులు దెరువంగ నిను జూచీ

కలలను జూచిన నిను పోల్చితిమీ ॥2॥ ॥జగముల॥


అవనికి నీవేగా అధినేత్రీ 

అంబవు నీ రక్ష అందించుమా ॥2॥ ॥జగముల॥


నిను దెలిపెడి శక్తీ మాకేదీ

మనమున గొలిచేమో మహిమాన్వితా ॥2॥ ॥జగముల॥


*వృత్తాసుర సంసారము అమ్మ దయయే కదా! అలాగే మహిషాసుర మర్దని గా, భువిని పంటల నొసగిన హైమవతిగా అంతా ఆమెదే అనే భావన తో, 7వ చరణము*


*సుశీలమ్మ గారు పాడిన "జగముల కరుణించు జనయిత్రీ" అనే పాట లోని మొదటి పాదమును గైకొని, అదే రాగమునకు సరి పడునటుల వ్రాయ ప్రయత్నించితినీ, ఎవఱనూ కింౘ పరచేందుకు కాదు, దేనికీ అనుసరణా కాదు, ఎక్కడా ప్రచురణకు పంపలేదు అని హామీ ఇస్తున్నాను.*


నా వివరమ్ములు:


పేరు: ఇరువంటి మాధురీ దేవి

కలము పేరు: నాగిని

ఊరు: హైదరాబాద్

చరవాణి: 9963998955 / 9618334794.

Friday, September 16, 2022

మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ

 

ఆదిపూజ్య నిదియె నభ్యర్థన! శతకము


వ్రాయబూనినాను! భయము ద్రోలు


పరమపురుషుడైన ప్రహ్లాద వరదుని


స్తుతినె జేయదలచి! శుభము కొఱకు


జ్ఞానశూన్యనైన నన్ను పలుచనగా


జూడకుండ కరుణ జూపు మనుచు


మ్రెక్కెదనయ విఘ్నములనుఁ పాద్రోలుమా


వేడుకొనెద దేవ! విశ్వవినుత



పలుకు రాక నేల పడితిఁ వాక్కుల రాణి


సాయమీయ రమ్మ శారదాంబ


రక్షకొఱకు స్వామి లక్ష్మీ పతిఁ శరణు


వేడుచుంటి పద్యవిందు తోడ!





1.



బాలు డడిగె ననుచు బయలు వెడలు వాడ


నాఱసింహ! యపుడె నఖము తోడ


నిలువరించినావు నేర్పుగా నసురుని!


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ!



2.



సాయపు సమయమున సాయుధుడవు గాక


గడప పైన నిలచి! కపటుడైన


కశ్యపాత్మజునని కడతేర్చినావయ


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ!



3.



స్థంభ నిలయ! దేవ! సన్నుతించెదమయ్య


చెంచు లక్ష్మి గూడి! చెంతనుండి


చేరదీయుమయ్య చెంగల రాయ హే


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ



4.



పాప నాశ! స్వామి ప్రహ్లాద వరద! మా


ధ్యేయమీవ స్వామి! దివ్య రూప!


యార్తి దీర్పుమయ్య యాదాద్రి నాథుడా


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ



5.



ధర్మమిౘట దారి దప్పి దిరుగుచుండె


నిలుప రావ దేవ! నీలదేహ!


భయము కలిగెనయ్య! వ్యాకులతఁ దఱిమి


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ!



5.



సుస్థిరతను గూర్చి శుభములొసగ రమ్మ


గృహము నందు జేరు కీడు ద్రుంచి


ఐకమత్యమొసగి నంతరముల ద్రోలి


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ



6.



రక్షనొసగు నీవలక్ష్యము జూపిన


వేరు దిక్కు లేదు వేద వేద్య


వేల్పువీవు మాకు! వినుచు మొఱలను హే


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ



7.



స్వాతి తారనందు సాక్షాత్కరించిన 


ధర్మపక్ష పాతి! దైత్యుడైన


యతని సుతుని గాౘ! యాపదలను బాపు


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ! 



8.



పానకాల రాయ పాతకముల దీయు


పావనుడవు నీవు! పద్మ నయన!


భువిని జరుగుచున్న మోసములను ద్రుంచు


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ


9.


ఎన్ని బిందెలైన! యెంచక మాకిట


తీర్థమొసగెదవు! తిరిగి సగము


కరుణ పంచు గుణముఁ కరవు లేదయ చెంత


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ 


10.


పానకమును ద్రాగి భాగమిడుదువయ్య


భక్త జనుల కొఱకు శక్తి రూప


కొండ పైన నిలచి గండములను గాచు


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ



11.


వేట గాడు దాగి చాటునుండియు వేయు


వలను చిక్కికొన్న బలము లేని


యల్పులైన జనముకాశ నీవెగ స్వామి!/ దేవ


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ



12.



మూడు రూపములను ముచ్చటగను దాటి


నాఱసింహుడైన! నళిన నేత్ర!


కపట బుద్ధి జనుల కల్మషమును బాపు


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ



12.



నీదు స్తుతిని జేయు నేర్పు లేదయ దేవ


పూజ లేవి రావు! పుణ్య పురుష!


భక్తి కొదవ లేని పావనులము మేము


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ



13.



ఆత్మశుద్ధి గోరి నర్చించ లేదయ


యన్యమెఱుఁగమేము! యాది పురుష!


యవని నందు పడిన యల్పులమయ్య హే


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ


14.


ఎట్టి తలపు నెఱుఁగ నెల్లవేళల మది


నిన్ను దలచుచుండు! కన్న తండ్రి!


యేమి చేయుచున్న మా మది నిను జూచు!


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


15.


కర్తవీవుగాదె కార్యమేదైననూ


మేము పావులమయ! మేరు పూజ్య!


భ్రాంతి యోడుఁ నీదు భక్తుల ముందఱ


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 



16.



నేనె రాజుననుచు మేను విరచి వాడు


తుదకు నోడి పోయి వెదుకు నెన్ను!


మాదు గమ్యమీవు మధుకైటభ హరి హే/ నాదు గమ్యమీవు నారాయణ! హరి! హే


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ



17.



తూలి పోవు వేళ తొలగి పోవు భ్రమలు


కల్ల గాదు నిౙము కనికరించి


మాయ లోన పడిన మనుజుల గాచుమ


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ



18.



ఓర్మి లేదు స్వామి! యురగ శయన! నీదు


పథము కొఱకు వేచు బలము మాకు


లేదు యనక వెలుగు రేఖవై నిలచిన 


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ



19.



జలజ నాథుఁవీవు జయముల నీయుమా


చిద్విలాస మూర్తి! శేష శయన!


పక్కివాహనుడవు! పంతముఁ బట్టక


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ



20.



దుష్ట జనుల వలన దోష భూయిష్టమై


ధరణి డస్సి పోయె! దైత్య నాశ!


జాగు సేయకయ్య! సౌందర్య రూప యో


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ!



21.



ఇహపరము లైన యిచ్ఛ లెన్నొ గలవు!


ధర్మ వాంఛలైన దయను దీర్చి!


నీదు మహిమ దెలుపు నేర్పు గలిగినట్టి


మంగళాద్రి వాస! మమ్ము గనుమ!



22.



అదితి కోరగానె యవతరించితి వయ


బిడ్డగాను తనకు! ప్రియము మీర!


నింత దయను జూపు నిభరాజ వరదవు!


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ



23.



శక్తిహీనులనుచు సాటి వారినెపుడు


జనులు గేలి చేసి సాగునిౘట


లోకులెన్ని యన్న లోటు జేయవు నీవు


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ


24.


సోలిపోతిరిౘట శోభ లేక జనులు!


వేగ దీర్చవయ్య వేదనలను!


నేటి కైన నీవు నేత్రము దెరువుమ!


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


 25.


గగనమంటుచున్న గాలి గోపురముకు


గలిగినట్టి చరిత ఘనము ఘనము


వేల యేండ్లు మాదు వేడికోళ్ళు వినుమ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


26.


గాలి గోపురమ్ము గాంచగ చాలవు


రెండు కన్నులున్న! రిపు వినాశ!


రాజ్య లక్ష్మి నాథ! రావె జనుల గాచఁ


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ


27.


రాతి తోడ చేయ రక్షగా నిలచెను


పీఠ భాగము! బహు వింత గొలుపు


చిన్న స్థలమున నిలిచిన గోపుర గిరీశ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ



28.


కొండ పైన జూడ గండములను గాచు


దిగువ నేమొ నీదు దివ్య దీప్తి


విషయమేమిటన్న! విశ్వమంతయు నీవె!


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ 



29.


సరుకులన్ని దెచ్చి సంత నడుపుదురు


పిన్న పెద్దలకది వేడుకయట


నీదు లీల గాదె! నీలమోహన రూప!


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ 


30.


నీదు రాజ్యమేగ నిధియు పెన్నిధియును!


వేరు లోకమడుగు తీరు గాదు!


నీదు నుదరమందు నిలచు నిఖిల సృష్టి


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ


31.


వల్లె వేయలేను పట్టి స్తోత్రములను


పాట పాడ లేను బాగు గాను!


నేరమెంచకయ్య భారము దీయుచు


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ. 


32.


నీవు లేవు ననుచు నిందించు దైత్యులు


తుదకు నాశమొందె! తోయజాక్ష


అంతు లేని కరుణనందించు ఘనుడవు


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ


33.


దైత్యులెల్ల చేయు దైవ దూషణలను


సలుప లేదు గనుమ! సాధు పోష


నిన్ను నమ్ము వాని! నిందలు పడనీకు


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ


34.


వేదములను ౘదువ విజ్ఞానముయు లేదు


పూని చేయలేము పూజ లేమి


భక్తి మీర కొలిచి భజనలే చేసేము


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ


పానకాలరాయ ప్రణతులిడుదు


35.


కంబమందు నుండి కదలి వచ్చేవు నీ


యార్తులెల్ల గాచు నండవగుచు


కోరి పిలుచు వారి! కొఱకు నిలచి యుండి


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ


36.


వైరి వర్గమనుచు పంతమ్ము లేలేవు!


శరణు ఘోష వినిన! సరగున దిగి


రక్షణనొసగేవు/ రక్షణను యొసగుచు! రాగము పంచేటి


మంగళాద్రివాస! మమ్మ గనువ


37.


భీతి వెడలి పోయి పేర్మి యందేనయ


నిన్ను దలచినంత! నీదు మనసు


కన్న తండ్రి కన్న మిన్న! లోక పితవై


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ 


38.


సాగరమ్ము నీదు జ్ఞానమ్ము కరవయా


చక్రి నిన్ను జేరు ౘదువు రాదు!


స్మరణ మాత్రమైన సలుపుట రాదయా


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


39.


వేల యోజనములు కాలి నడక జేయు


యాత్రికులకు నీవు యాశ్రయమ్ము


శిఖరమందు నటులె చెంత నేలన యున్న


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


40.


పూర్వ కవుల పలుకు! పొగడు నిన్ను! మాకు


జపము దానములును తపము రావు


క్షేత్రములను జేరి కీర్తింౘ లేమయ


మంగళాద్రివాస మమ్మ గనుమ


41.


ధర్మ రాజు నిౘట స్థాపనమును జేయ


వెలసినట్టి దేవ! కలత దీసి


సిరులనొసగు మయ్య క్షేత్ర నాయక! హరి!


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


42.


అష్ట విష్ణు పురములందు మంగళగిరి


చూసినంత మాకు శోభ యనెడి


యార్ష వాక్కు రీతి హర్ష మొసగు దేవ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


43.


అష్ట నాఱసింహ ఆలయముల లోన


మంగళాద్రి నందు మమ్ము గాౘ


వెలసినట్టి దేవ! కలత దీర్చి సతము


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


44.


భక్తులెల్ల గాౘ భవ్య స్వయంవ్యక్త


రూపమున వెలసిన పాప నాశ!


నిలచి జనుల హృదిన ఫలముల నొసగుచు


మంగళాద్రివాస మమ్మ గనుమ 


45.


సూక్ష్మ జీవులేవి చూడ లేము మనము


స్వామి కొఱకు జేయు పానకముకు


చెంత! యింత మహిమ చేయు ఘనుడ! దేవ!


మంగళాద్రివాస! మమ్ము గనుమ!


46.


కలియుగమ్ము ముగియుఁ కాలమున తరలు


చీమ యీగ వంటి జీవులన్ని


తీపి రుచుల వెంట! దేవ నంత వఱకు


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ 


47.


ప్రథమ రాజులిౘట పాలించె నాంధ్రులు


శాతవాహనులె! విఘాతములను


ద్రోలి వీరి గాచు దురిత దూరుడవైన


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


48.


ఇలను గాచు వారు యిక్ష్వాకులు నిౘట


పాలనలను జేసె బాగుగాను


యట్టి వంశమునను పుట్టిన దైవమా


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


49.


పల్లవులకు దక్కె పాలన తదుపరి


నంద గోత్రికులకు నందె పిదప


విష్ణు కుండినులను ప్రీతిగన్ జూసిన


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


50.


కాకతీయులకును కాలము ముగిసెను


తుర్క రాజులంత ద్రోల బడగ


సార్వభౌములైన చాళుక్యులను గాచు.


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


51.


కొండవీడు వారు కొల్చినట్టి నృసింహ 


గజపతులను గెలిచి సగర్వముగను


గిరిని యేలినట్టి కృష్ణ రాయ వినుత


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


52.


తళ్ళికోట వారి తదుపరి గోల్కొండ 


రాజులంత జేరి వ్రాయగాను


పశ్చిమాద్రి వారి పైన మమ్ము నిలుపు


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


53.


వాసిరెడ్డి వారు వాసికెక్కెనిౘట


గోపురమ్ము కట్టి గుడికి తాము


యింత చరితను గల హేల నొసగు దేవ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


54.


రంధ్రమందు నిలచి రసమయ గుణముల


పానకమును తిరిగి ప్రజల కొసగు


కరుణ మూర్తివయ్య కమల దళేక్షణ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


55.


ఆది శంకరాది అవతార పురుషులు


మధ్వ గురువు జేరె మంగళ గిరి!


రామనుననుచరులు రామానుజని గాచు


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


56.


స్వామి పథము గోరు చైతన్యులును వచ్చి


పాదముద్ర నిలిపె! భక్తి నిండ!


పుణ్య పురుషులంత పూజించు దేశేశ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


57.


జార్జి ఫోర్టు నేత షాముకు మహిమల


జూపినట్టి దేవ రూప రహిత


గంధకమ్ము గాదు గాచేటి నీవయ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


58.


తాళ్ళపాక వారి తనయుని పుత్రుండు


చిన్న తిరుమలయ్య చేరె ననుచు


చేరదీసినావు శ్రీ నాఱసింహ మా


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


59.


అష్ట సంఖ్య నందు నలనాటి రాజుల


శాసనములు గలిగె ౘక్కగాను


కార్మికులను గాచు కారుణ్య మూర్తి హే


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ 


60.


కొండ చెంతనున్న కోనేటి గుడిలోన


కొలువు దీరెనంట గొప్ప వాడు


రామబంటు హనుమ! ప్రార్థనా పూజ్య హే


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ 


61.


కొండవీటి రాజుఁ గొట్టి రాయల వారు


శాసనమ్ము వేసి సన్నుతించె


నిన్ను నీరజాక్ష వెన్న మనసు వాడ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ 


62.


దేవ దేవ నీకు తిమ్మయ్య గట్టేను


గోపురమ్మునొకటి గొప్ప గాను


వీరినెల్ల గాచు నాఱసింహ రమేశ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


63.


అంధకారమలమె యవని పైన నృసింహ 


కర్మ ఫలములైన కరుగ దీసి


బాగుసేయ మనవి బ్రతుకులన్ని దయను!


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


64.


అలవి మాలినట్టి అహమందు జనులకు


తెలివి నీయ రమ్మ తీరుగాను


కలత కలహలముల కలవరములు దీసి


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


65.


తాము సర్వమనుచు ధరనుఁ తిరుగు వారి


మోహ భావనలను! ముసుగు లెల్ల


తొలగు జేసి తుదకు తోడు నిలచు వాడ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


66.


ఆట విడుపు కైన యాఖరు క్షణమైన


దలచినంత కదలి దయను జూపి


పాప పుణ్య ఫలముఁ బాపి మోక్షమొసగుఁ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ 


67.


అంతరంగమందు నంతరముల జూపి


స్మరణ చేయకున్న మరణమొంద


తరుణమందు గాచి దర్శన మొసగెడి


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


67.


ఋజువులేలనయ్య రిపువినాశ నృసింహ 


తలచినంత పలుకు దైవమీవె


యుగ్రరూపమంత నిగ్రహించి దయను


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ 


68.


అద్దమయ్య జగతి అంతటా నీవను


సత్యమెఱుఁగనీక జనుల మదిని


భ్రాంతి నింపి యాడు కాంతి స్వరూప మా


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


69.


నీతి నియమములకు నీరు వదిలి సాగు


స్వార్థపరుల నుండి స్వామి


రక్షనీయమనవి రాక్షసాంతక మా


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ 


70.


వందలాది మంత వంత పాడెడివారు


అయిన వారు ఎందఱైన గాని


నీకు సాటి రారు! మాకు రక్షణ నీవె


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ 


71.


ధర్మ గ్లాని జేయు దానవులను మాపి


శాంతి నిల్పు దేవ! సాధు పోష


మేలుకొనుమ రమ్మ! మేలొనరించను!


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


72.


ఉర్వి నిండి పోయే నోర్వలేని తనము


కుళ్ళు కపటములకు కాళ్ళు వచ్చె!


సత్వ గుణములన్ని స్థాపన జేయుచు


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


73.


లేశమాత్రమైన క్లేశము నోపగ


శక్తి లేదు తండ్రి! జాలి హృదయ!


శ్వాస యాశ నీవె! పాలించు దైవమా


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


74.


అంతిమంబునాత్మ యాసీనురాలౌను


నీవె వాసమవగ! భావ గమ్య!


నంతవఱకు గూడ నాదరించు నృహరి!


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ 


75.


కర్మ లన్నిటికిని కర్తలు తామని


దలచి మాయను పడి కలతనొందు


మానవులకు కప్పు మాయ పొరలు దీసి


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


76.


నిన్ను జేరుకున్న నీ నామ స్మరణము


విడువవలయునన్న! విషపు సమము!


సతము మదిని దలచుఁ సౌభాగ్యమొసగుచు


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


77.


మోక్షమడిగినంత! మోహ నాటకమును


ముగియజేయవలయు! నయముఁ గాదు


స్మరణ మాను పథముఁ మాకు వలదు దేవ!


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


78.


జ్ఞానహీనులమయ మానాభిమానము


వీడలేని మమ్ము పేర్మి తోడ


చేరదీయుమయ్య! చిన్నవారమనుచు!


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


79.


నిన్ను దలువకున్న నిష్ఫలమౌనయా


నరుని జన్మ గనుక కరుణ జూపి


భక్తి మార్గమిమ్మ భవ బంధవి నాశ


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ


80.


భక్తి దెలియదయ్య పరిమళ భరితమౌ


పేర్మి పంచు గుణము బిడ్డలైన


మాకు స్వంతమయ్య! మర్మమెఱుఁగ మేము


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ 


81.


కర్మ ఫలమునంత గాల్చక గూర్చున్న


నీదు మహిమ యేమి నీరజాక్ష


నామ స్మరణ జూచి న్యాయము చేయుమ


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


82.


బిడ్డ లెపుడు గొలుచు పేర్మితో పెద్దల


నట్లు నిన్ను దలుచి హర్షమొందు


భాగ్యమీయవయ్త ప్రహ్లాద పూజిత


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


83.


నరుని దృష్టి వలన నాపరాయి పగులు


నట్టి కీడు మాకు నంటనీక


నీదు రక్షణిమ్మ! యాదగిరి నిలయా


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


84.


నీదు కీర్తి నెఱుఁగ నేను తిమిరమందు


నిలిచినాను తండ్రి! కలువ నేత్ర


నేరమెంచకయ్య వారిజాక్షి వినుత


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ


85.


తనువు మునుగు వేళ తలువ లేముగ నిన్ను


యనుచు చింత చెందిరాద్యులంత!


మాకు ధైర్య మిమ్మ మరువనీయననుచు


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


86.


ఈతి బాధలందు నీదుచు మరచితి


నీదు స్మరణ దేవ! నీరసించి!


కోపమేలనయ్య పాప వినాశ హే


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ



85.


రోగములను బడసి జోగితి దేవర


యింట బంధ పనులనింకి పోయి


వడలినాను తండ్రి! కడలి నిలయ నింక


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


86.


భోగములను గోరి పొంది సౌఖ్యములను


దలచిరంట జనులు తగని రీతి


నదియె పూర్ణమనుచు నని వీడక దయను


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


87.


నిశ్చలాంతరంగ నిఖిల లోకములేలు


నీవె మాకు దిక్కు! రావ దేవ.


మమ్ము గాచ కంటి చెమ్మ దుడుచి తండ్రి


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ


88.


బాధలెన్ని యున్న! పాడెదమయ మదిన


నీదు కిర్తనలను నిరతమిలను!


శాంతిసౌఖ్యమీయ స్వాతి చినుకువీవె


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ 


89.


వైరి భస్మమగును శౌరి పేరు వినిన


కంబమందు నుండి గాల్చునరుల!


కీడు దొలగజేయు కేయూర బాహుడ


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ


90.


వేయి బాధలైన వెఱువక పడినట్టి


బాలుడైన వాని పాలి వరము


వోలెనుద్భవించి నుద్ధరించిన దేవ


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ


91.


తండ్రి వడిని జేరి తన్మయత్వము నొంద


వరము దక్కనట్టి బాలునీవు


చేరదీసినావె! చిద్విలాస! నృసింహ!


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ


92.


ఆత్మబంధువీవు నంతరంగమునందు


నిలచి గాచు మమ్ము! సులభ రీతి


గొలువగలము నిన్ను! గుహనివాస నృసింహ 


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ 


93.


ఉరగశయన! మాకు నూరులందు రమతో


దర్శనమ్ము నొసగు దైత్య నాశ 


లక్ష్మి నాథ రిపు బలాంతకా సర్వేశ


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


94.


చేదుకొనుమ దేవ చేదు యనుభవము


లేవి చేరనీక! మావి వోలె


గప్పి మాకు యెపుడు కదిరి నాథ రమేశ


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


95.


అంతిమమ్ము నందు నాలకింౘగ లేము


నీదు కీర్తనలను! నిశ్చలముగ


బంధువర్గమంటు పరుగు పెట్టినను యో


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


95.


ఇందిరా పతీ సురేంద్ర వినుత నీకు


ప్రణతులిడుదుమయ్య రాక్షసాంత


హ్లద మొసగు వ్డ హాదర్షి పూజ్య యో


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ


96.


కాలి మువ్వవోలె గండపెండేరము


శోభలొసగుచుండ మా భయముల


దీర్పమనచు పట్టి దేవ మ్రొక్కెదమయ


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


97.


ఉగ్ర జ్వాలలెగసి నుర్వి పైనుండగన్


పానకమ్ము గొనుచు ప్రజల కొఱకు


శాంతమందినట్టి సాధు గుణ విదూర


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


98.


సత్య యుగమునందు సంహరించి యరుల


యూరకుంటివేల యుగ్ర రూప


నేడు ధర్మపరుల జోడువై గాచవే


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


99.


మోక్షమడుగబోము మోహనాంగ సతము


సతము స్మరణ వరము చాలునయ్య


స్వర్గ సీమ యదియె స్వామి నీ సన్నిధి!


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ 


100.


ఆర్తి బాపనీవె యాది లక్ష్మి వినోద


నాదరింప రావ హాద పూజ్య


యవతరించి నీవు యవని పైన సతము


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


101.


యోగ నాఱసింహ! వేగ రమ్మ నిలకు


మాదు పూజ గాంచి మైమరచుచు


హర్షమొంద మనవి! యాశ్రిత పోషకా


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


102.


ఏమి ఠీవి నీది! ఇందిరను తొడపై


గలిగినట్టి వాడ కమల నయన


కలిమి నడుగబోము కలత దీర్చిన చాలు


మంగళాద్రివాస మమ్ముఁ గనుమ 


103.


కశిపునకు సుతుండు కాని వాడైననూ


కాచినావు నీవు కరుణ తోడ


నీదు యునికి దెలిపి నిగ్రహించి రిపుని!


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ 


104.


ౘదువుసంధ్య లన్న సన్నుతించుట యని


స్మరణ జేయు వాని చంపనెంచి


బాధ పెట్టు వేళ బాలుని గాచిన


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ 


105.


అందు యిందు గాదు యన్నిటా నీవని


దెలిసికొనిన వాని తెలివి మెచ్చి


యసుర రాజు చంపినట్టి వీర! దయార్ద్ర!


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ 


106.


సంధ్య వేళ నిన్ను స్మరియించిన మాకు


మేలునొసగు వాడ! మీన నేత్ర!


యస్తమించు వేళ నక్కున జేర్చుచు


మంగళాద్రివాస మమ్ము గనుమ 


107


గణన సేయబోకు కర్మ ఫలములీవు


కరుణ తోడ వాని కాల్చి వేసి


కష్టములను దీర్చి కనికరించుమ తండ్రి


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ 


108.


నూరు పద్యములను వార పోసెదమయ


దోషమెంచకుండ త్రోవ జూపి


బ్రతుకు బాట లోన పండించి కాపాడు


మంగళాద్రివాస! మమ్ముఁ గనుమ 






Friday, June 17, 2022

1000 లో నుతులపై 200 లో పది

 1. తేటగీతి 1 సూ + 2 ఇం + 2 సూ, యతి 4వ గణము తొలి అక్షరము


ఇంటి దొంగవగుట జూడ హీన గుణము

నరుడ! కష్టపెట్ట వలదు నమ్మినట్టి

సతిని మోసగించిననది చావు సమము

సత్యగుణముతో మసలుమ సతత మిలను


2. మత్తకోకిల ర స జ జ భ ర యతి 11


మాతృ భాషను వీడబోకుమ మానవా యది చేటురా

ప్రీతిగన్ చదివించి నేర్పుము పిల్ల పాపలకున్ సదా

వేతనంబుల విద్యయేలను! వృక్ష మిచ్చెడు నీడయౌ

మాతృభాషను గారవించిన 

మంచి గల్గును సోదరా


3. ఉపేంద్రవజ్రము జ త జ గ గ 


విరోధ భావమ్ములు భీతి గొల్పన్

హరించి పోయెన్ మహి హ్లాదరాశుల్

ధరాతలమ్మంతయు దైన్యమేగా

స్థిరమ్ము గానీయరె స్నేహబుద్ధుల్


4. 15 157 వంశస్థర జ త జ ర 8


శ్రమించు నాడే సుఖ సౌఖ్య మందునే

క్షమన్ వహించంగనె సంతసమ్ములున్

తమస్సు వీడంగ ముదమ్ము దక్కుగా

సమాన రీతిన్ జని సాగు నెమ్మదిన్


5. 46 67 తామరసము (తోదకము)

 న జ జ య 8

వనమున పూచిన పద్మము వోలెన్

ఘనమగు సంపద గల్గినదౌ యీ

దెనుగును మించిన తీపియు లేదే

మననము సేయరె మానక యాంధ్రుల్


6. ఉత్పలమాల,  భ, ర, న, భ, భ, ర, వ, యతి 10

భారత భావి పౌరులగు బాలల చక్కని వృద్ధి కోసమై

తీరుగ దిద్దరే తెవివి తేటలు వారికి గల్గునట్లుగన్!

శౌరుల యొక్క గాథలను చక్కగ దెల్పిన రాటు దేలుచున్

చేరెదరంట నంబరము చీకటి చీల్చెడు కాంతి రేఖలై


7. చంపకమాల,  న, జ, భ, జ, జ, జ, ర, యతి 11

మనసున కల్మషమ్ము తగు మంచిని చేయదు మానవా సదా

వినయ గుణమ్ము కాచునిను! వీడకు సజ్జన సన్నిధానమున్

కనులకు తోచు సర్వమును గాదు నిజమ్మని మున్నెరుంగుమా

ధనమొక మత్తు లోకులకు ధారగ నిచ్చితివా యధోగతే


8. 101 104  

భారవి భ ర భ ర భ ర వ యతి 13

ఒప్పకు మానవా చెప్పుడు మాట తో నొప్పిన గల్గు నొప్పియే

చెప్పకు మెన్నడున్ తప్పుడు పల్కులున్   చేయకు పాప కార్యముల్

తిప్పలు పెక్కులే దెచ్చు ఋణమ్ములాత్మీయులకైన! నమ్మినన్

నొప్పులు దీర్ప రారెవ్వఱు గాన నీ నోములె గాచురా నిన్ను మానవా


9 కందము 

కవనము నాట్యము గానము

కవలిగ శిల్పకళ చిత్ర కళల కలయికే

భువి లలిత కళలు! వానిని

చవి జూసిన వదలలేరు! సత్యము గనుమా

10. ఉత్సాహము


తెలుగు భాష లోన గలవు తేనెలొలుకు 

పలుకులా

వెలుగు లోన గలవు పద్య విద్య నేర్పు ఛందముల్

లలిత లలిత పద సమితిని రసభరితము చేయగా

పలుకు సులభ మైన రీతి పండు భావమంతయున్

Wednesday, June 15, 2022

1000లో నుతులతో పాటూ మరో పది

1. తేటగీతి 1 సూ + 2 ఇం + 2 సూ, యతి 4వ గణము మొ.పా

ఇంటి దొంగవగుట జూడ హీన గుణము

నరుడ! కష్టపెట్ట వలదు నమ్మినట్టి

సతిని మోసగించిన నది చావు సమము

సత్యగుణము తో మసలుమ! సతతమిలను


2. మత్తకోకిల ర స జ జ భ ర యతి 11

మాతృ భాషను వీడబోకుమ మానవా యది చేటురా

ప్రీతిగన్ చదివించి నేర్పరె పిల్ల పాపలకున్ సదా

వేతనంబుల విద్యయేలను! వృక్ష నీడను వంటిదౌ

మాతృభాషను గారవించిన మంచి గల్గును సోదరా


3. ఉపేంద్రవజ్రము జ త జ గ గ 8

విరోధ భావమ్ములు భీతి గొల్పన్

హరించి పోయేనిక హాయి లేకన్

ధరాతలమ్మంతయు దైన్యమేగా

స్థిరమ్ము గానీయరె స్నేహబుద్ధుల్


4. 15 157 వంశస్థర జ త జ ర 8


శ్రమించు నాడే సుఖ సౌఖ్య మందునే

క్షమించి నన్ గల్గును సంతసమ్ములున్

తమస్సు వీడంగ ముదమ్ము దక్కునే

సమాన రీతిన్ జని సాగు నెమ్మదిన్


5. 46 67 తామరసము (తోదకము) న జ జ య 8

వనమున పూచిన పద్మము వోలెన్

ఘనమగు సంపద గల్గినదౌ యీ

దెనుగును మించిన తీపియు లేదే

మననము సేయరె మానక నాంధ్రుల్

6. ఉత్పలమాల,  భ, ర, న, భ, భ, ర, వ, యతి 10

భారత భావి పౌరులగు బాలల చక్కని వృద్ధి కోసమై

తీరుగ దిద్దరే తెవివి తేటలు వారికి గల్గునట్లుగన్!

శౌరుల యొక్క గాథలను చక్కగ దెల్పిన రాటు దేలుచున్

చేరెదరంట నంబరము చీకటి చీల్చుచు కాంతి రేఖలై


7. చంపకమాల,  న, జ, భ, జ, జ, జ, ర, యతి 11

మనసున కల్మషమ్ము తగు మంచిని చేయదు మానవా సదా

వినయ గుణమ్ము కాచునిను! వీడకు సజ్జన సన్నిధానమున్

కనులకు గానుపించునది గాదు నిజమ్మనెఱింగి మేలుకో

ధనమొక మత్తు లోకులకు ధారగ నిచ్చితివా యధోగతే


8. 101 104  భారవి భ ర భ ర భ ర వ యతి 13

ఒప్పకు మానవా చెప్పుడు మాట తో నొప్పిని గల్గు రీతినన్

చెప్పకు నెన్నడున్ తప్పుడు పల్కులున్   చేయకు పాప కార్యముల్

తిప్పలు దెచ్చునే యిచ్చిన యప్పులాత్మీయులకైన! నమ్మినన్

నొప్పులు దీర్ప రారెవ్వఱు గాన నీ నోములె గాచురా నిన్ను మానవా

9

కవనము నాట్యము గానము

కవలిగ శిల్పమ్ము చిత్ర కళలును గలువన్

యవి లలిత కళలు! వానిని

చవి జూసిన వదలలేరు! సత్యము గనుమా


10. ఉత్సాహము


తెలుగు భాష లోన గలవు తేనెలొలుకు సిరులు! యా

వెలుగు లోన గలవు పద్య విద్య నేర్పు ఛందముల్

నలతి యలతి పదములల్లి యద్భుతముగ గూర్చగా

పలుకు సుళువు యాయునట్లు పండు భావమంతయున్

గురువు గారి వృత్తములు reviewed

 1.

అక్షి, స, జ, స గణములు, యతి లేదు*

పసివారి నవ్వులకు తా

పసులైన ముగ్ధులు కదా

వసి వాడనీక చదువుల్

వెస నేర్వరే బ్రతుకునన్ 


2.

సంబుద్ధి వృత్తము 

స త య గణములు


నరులే దుష్టత్వము చూపన్ 

కరువై పోవంగ సురాంశుల్

ధరపై శాంతమ్ము నశించెన్

నరకంబయ్యెన్ జగ మంతన్


లేక తరువాత న్ రాదు. మ్ము తరువాత యు అధికము. 

****************:********

3.

సుగంధి స న య యతి లేదు


నది సాగరములు చెట్లున్

పదిలమ్ముగ గల ధాత్రిన్

ముదమొంది ధరణి జీవుల్

నిదురింతు రెపుడు శాంతిన్ 


4 విమల స మ న ల గ 7*


జలముల్ లేవెందున్ జగతినన్

కలిమే నీరంబౌ గనుక నా

సలిలంబుల్ పారింౘక సదా

నిలుమా నాదర్శనిధివిగన్


5 వర్ణగలాభా స స భ గ గ 7


తగవుల్ పగలున్ దైత్యగుణమ్ముల్

నగవుల్ చెఱగున్ నాశము జేయున్

జగమంత సదా శాంతిని నింపన్

దిగిరావలెనీ దేశము లెల్లన్ 

****************************

6. శీల స స స ల ల 7

పసివారగు పాపలపై మదిఁ

కసి నింపక రక్ష నొసంగిన

కుసుమింతురు! సూక్తులు గావివి

వసివాడక పాపల గాచుము


7. 18. శుభ్రాంసు భ భ జ య జ గ ల 10

బాలిక లైనను వివక్ష ప్రదర్శించనేల! వారి

కాలన పాలనల తో సహకారమ్మునంద జేసి

మేలొనరించిన నిశీ తిమిరమ్ముల్ జయించు శక్తి

జ్వాలగ నిల్చుచు సదా నుపకారంబుల్ చేయువారు


8. 20. గిరిజా మ స మ స స మ ల 10


8. కోపావేశము దెచ్చున్ కీడున్ గుణ హీనులు దుష్టుల్ వీరంచు

నీ పై నూగుచు లోకమ్మెల్లన్ నిను నిందల పాల్జేయున్ నీదు

నోపున్ జూడరు! వేధింపుల్ చేయు జనుల్ మదినిన్ బాధల్ నిండి

వ్యాపించున్ విధమున్ వారెల్లన్ ప్రతి నిత్యము సాధింపుల్ నిల్చు


9. 15 నూపుర భ త ర స ర 7

ఆమని శోభేది?హ్లాదమేది యదృశ్యంబుగా

నీమహిలోతాపమేచు నెంత యుదుర్వారమై

దేమయు లేదింక! దేహముల్ మరి శుష్కించగన్ 

సోముడు చల్లంగ చూచునే కలగా ధారుణిన్

10.  7. సుతలం స ర స ర గణములు యతి 8

జననీ జన్మభూమి! సదా గొల్వరే

వినుడీ మంచి మాట వినిర్మలులై

వినువీధిన్ గమించి విదేశంబులన్

చనినా వీడరాదు స్వదేశంబిలన్


11. 8. ప్రమితా స ర స స 9 

ధన ధాన్యమ్ము లన్నియు ధారుణిపై 

కన రావంచు భీతిగ కర్షకులున్

మనమందున్ పడన్ వగ మార్పును కో

రినివా సంపు పల్లె దరిన్ విడిచెన్


12. 19 మనోమహిత య జ న భ స జ 10

సదామాతృభూమికిసరి సామ్యము జగమ్మందు లేదు

స్వదేశమ్ము నందు ౘదివి సంపద కొఱకై ౘనంగ

విదేశమ్మువైపు యువత! వృద్ధుల నిలయంబు గాద!

నిదానమ్ముగా యువతను నిల్పినను తప్పక మేలు


13 17 కళాశ్రీ భ త భ స య ల ల 9


ఆర్థిక స్వాతంత్య్ర మిచ్చి యతివ వృద్ధి కై యుండిన

వ్యర్థము గానీక యామె ప్రతిభ లోకమెల్లన్ విని

హార్దికమౌ కాంక్ష తోడ నగణితంబు గా సాగుచు 

వర్థిలగా కాంత లెప్డు పరహితంబునే కోరిరి

Below is my version for ర్థ ప్రాస 

ఆర్థిక స్వాతంత్య్ర మిచ్చి యతివ వృద్ధి కై యుండిన

వ్యర్థము గానీక యామె ప్రతిభ లోకమెల్లన్ విని

స్వార్థము లేనట్టి కాంక్ష సహన శీల యై వెల్గుచు

వర్థిలగా కాంత లెప్డు పరహితంబునే కోరిరి



14 13 నిశ్చల2 భ త మ మ త 10


ప్రాణము నిచ్చున్ కదా చెట్లున్ ప్రాణాధారంబౌను

జ్ఞానము తోడన్ ధరన్ లోకుల్ సాగించన్ శ్రద్ధాత్ము

లై నిరతంబీ భువిన్చెట్లన్ రాగాత్ముల్ గా చూచి

పూనిక తోడన్ జనుల్ పెంచన్ పొందున్ సంతోషంబు 

********************

15 15 చంద్రశాల న ర త త గ 8 


నిరత మీధరి త్రిన్ నిశ్చలాత్మలు గా

పరమ పావనుల్ గా భాగ్యదాతల్ సదా

చిరుత వేగమొప్పన్ చేయు వారల్ పనుల్ 

తరుణు లందరున్ మోదమ్ము తో దీక్షతోన్


16 16 పాణీ న ర భ జ ర గ 10

తరువు జీవనాధారము తపించు నిత్యమున్ తా

పరుల సేవకై బాధ్యత వహించు నిల్చునే యా 

హరిత వర్ణ సౌందర్యము హరించ తాపమేచున్ 

నరుడ! బాధ లేపొందు మనజాతి భావి యందున్


17 9 సాక్షీ స స జ మ 7

పసివారికి చూపరేల ప్రేమన్ తా

మసమేలన! సూక్ష్మమున్ గ్రహింపన్ మా

నసమందున వెన్నయుండు నెవ్వేళన్

గసుగాయలుగా గణించ మౌఢ్యంబౌ


18 శ్రీ లలిత స జ త ర ల గ 8

హరితంపు రంగుతోనామనుల్ నశించులే

సరిగంగ పాఱు నా జాలువారదక్కటా

మురికిన్ భరించగన్ ముదంబు కల్గునా వే 

పరి రక్ష సేయకున్నన్ ప్రాభవంబు లేదులే


19 11 సౌరభీ స జ య ర ల గ 10

పురుషాళి భోగము పైనన్ మోహ చింతతోన్

కరుణాంత రంగము వీడన్ గష్టమే కదా 

పరుషంపు మాటలు పల్కన్ పంకమందునన్

చరియించ వైరము తో నాశమ్ము తథ్యమౌ


20 మల్లికా స జ స జ ల గ 10


ౘదువంగ రాదు గద విజ్ఞతా పథమే

నది దూకి నేర్వ దగు యాన సూత్రములన్

పదిలమ్ము గాను మదినింప పాత వెతల్ 

విదితమ్ములౌ భవితలుర్వి జయమ్మిడున్

Wednesday, June 8, 2022

గురువు గారు ఇచ్చిన వృత్తములు

1.

అక్షి, స, జ, స గణములు, యతి లేదు*

పసివారి నవ్వులకు తా

పసులైన ముగ్ధులగునే

వసి వాడనీక చదువుల్

ప్రసరింౘనీమ బ్రతుకున్

2.

సంబుద్ధి వృత్తము స త య గణములు

నరులే దుష్టత్వము చూపన్ 

కరువై పోవంగ సురుల్ యీ

ధరపై శాంతమ్ముయు లేకన్

నరకంబౌనీ జగ మంతన్

3.

సుగంధి స న య యతి లేదు


నది సాగరములు చెట్లున్

పదిలమ్ము గ నిలువ ధాత్రిన్

ముదమొంది ధరణి జీవుల్

నిదురింతు రెపుడు శాంతిన్ 

**

*4 విమల స మ న ల గ 7*


జలముల్ లేవెందున్ జగతి

కలిమంతా నీరే గనుక

సలిలంబుల్ పారింౘకుమ

నిలుమా నాదర్శనిధిగ

**

5 వర్ణగలాభా స స భ గ గ 7


తగవుల్ పగలున్ దైత్యగుణమ్ముల్

నగవుల్ చెఱగున్ నాశము జేయున్

జగమంత సదా శాంతిని నింపన్

దిగిరావలెనీ దేశము లెల్లన్

6. శీల స స స ల ల 7

పసివారగు పాపలపై మదిఁ

కసి నింపక రక్ష నొసంగిన

కుసుమింతురు! సూక్తులు గావివి

వసివాడక వాపల గాచుమ


7. 18. శుభ్రాంసు భ భ జ య జ గ ల 10

బాలిక లైనను వివక్ష ప్రదర్శించనేల! వారి

కాలన పాలనల తో సహకారమ్మునంద జేసి

మేలొనరించిన నిశీ తిమిరమ్ముల్ జయించు శక్తి

జ్వాలగ నిల్చుచు సదా నుపకారంబుల్ చేయువారు

8. 20. గిరిజా మ స మ స స మ ల 10

కోపావేశము దెచ్చున్ కీడును! గుణ హీనులు దుష్టుల్ వీరంచు

నీ పై యూగుచు లోకమ్మంతా నిను నిందల పాల్జేశేరు

యోపున్ జూడరు! వేధిస్తూ నుడివేరిక నీ కథలే చుట్టూపట్ల 

వ్యాపించే విధమున్ వారంతా ప్రతి నిత్యము సాగేరీ రీతి


9. 15 నూపుర భ త ర స ర 7

ఆమని శోభేది?హ్లాదమేదియు లోకంబులో 

నీమహి నిండంగ హెచ్చు యుష్ణము తోవేగగన్ 

దేమయు లేదింక! దేహముల్ మరి శుష్కించగన్ 

సోముడు చల్లంగ చూచునే కలగా ధారుణిన్

నూపుర భ త ర స ర 7

శైలము సంద్రంబు జంతుజూలము లీ ధాత్రి పై

వాలుచు నిల్చేటి వాసమే మన కాధారమే

పాలన కై జూచి ప్రాణ హానికి పూనంగ నీ

మౌలిక జీవంబు మాయమై యునికే కూలునే


10.  7. సుతలం స ర స ర గణములు యతి 8

జననీ జన్మభూమి! సదా గొల్వరే

వినుడీ మంచి మాట విధేయంబుతో

వినువీధంత దాటి విదేశంబులన్

చనినా వీడవద్దు స్వదేశంబిలన్


11. 8. ప్రమితా స ర స స 9 

ధన ధాన్యమ్ము లన్నియు ధారుణిపై 

కన రావంచు భీతిగ రైతు జనుల్

వనవాసమ్ము కేగిరి పట్నము కై

పెనుబాధన్ జవంబిటువీడి భువిన్ 


12. 19 మనోమహిత య జ న భ స జ 10

యదార్థమ్ముగా మన భరతావని తను పెన్నిధైన

స్వదేశమ్ము నందు ౘదివి సంపద కొఱకై ౘనంగ

విదేశమ్మువైపు యువత! వృద్ధుల నిలయంబు గాద!

నిదానమ్ము నైన జనుల నిల్పగలిగినంత మేలు.


13 17 కళాశ్రీ భ త భ స య ల ల 9

ఆర్థిక స్వాతంత్య్ర మిచ్చి యతివ వృద్ధి కై యుండిన

వ్యర్థము గానీక యామె ప్రతిభ లోకమంతా విని

హార్థిక యాకాంక్ష తోడ నగణితంబు గా సాగుచు 

వర్థిలగా కాంత లెప్డు పరహితంబునే కోరిరి


14 13 నిశ్చల2 భ త మ మ త 10

ప్రాణము నిచ్చున్ కదా చెట్లున్ ప్రాణాధారంబౌను

జ్ఞానము తోడన్ ధరన్ లోకుల్ సాగించన్ శ్రద్ధాత్ము

లై నిరతంబీ భువిన్చెట్లన్ రాగాత్ముల్ గా చూచి

పూనిక తోడన్ జనుల్ పెంచన్ పొందన్ సంతోషంబు


15 15 చంద్రశాల న ర త త గ


నిరత మీధరి త్రిన్ నిర్ణ యాత్మలు గా

పరమ పావనుల్ గా భావి సాధింతురీ

ధరనుఁ యోర్మి మీరన్! స్థాపితంబుల్ గదా

తరుణు లందరున్ మోదమ్మందన్ ధరలో


16 16 పాణీ న ర భ జ ర గ 10

తరువు జీవనాధారము తపించు నిత్యమున్ తా

పరుల సేవకై బాధ్యత వహించు నిల్చునే యా

హరిత వర్ణ సౌందర్యము హరించకయ్య యో

నరుడ! బాధ లేకల్గు మనజాతి భవ్యమందున్

17 9 సాక్షీ స స జ మ 7

పసివారికి చూపరేల ప్రేమన్ తా

మసమేలన! సూక్ష్మమున్ గ్రహింపన్ మా

నసమందున వెన్నయుండు వారి చెంతన్

గసుగాయలుగా గణించ నీ లోకుల్

18 శ్రీ లలిత స జ త ర ల గ 8

విరిసే వసంతమే వీడుఁ నీ ధరిత్రి! తా

సరిగంగ పాఱు నా జాలువారదక్కటా

మురికిన్ భరించగన్ ముదంబు కల్గునా వే 

పరి రక్ష సేయకున్నన్ ప్రాభవంబు లేదులే


19 11 సౌరభీ స జ య ర ల గ 10

పురుషాళి భోగము పైనన్ మోహ చింతతోన్

కరుణాంత రంగము వీడన్ గష్టమౌను యీ

పరుషంపు మాటలు పల్కన్ పంకమందునన్

చరియించ వైరము తోడన్ జారబోకుమా


20 మల్లికా స జ స జ ల గ 10


ౘదువంగ రాదు గద విజ్ఞతా పథమే

నదిలోన నేర్వవలె యాన సూత్రములన్

పదిలమ్ము సేసిన పరాభవంపు వెసల్

తుది దాక గాచును నిరోధమౌను వెతల్